Cavitatie is een van de meest voorkomende en kostbare problemen in pompsystemen. Het ontstaat wanneer dampbellen zich vormen in een vloeistof en met kracht imploderen, wat ernstige schade veroorzaakt aan pompcomponenten. Voor professionals die werken met industriële toepassingen of afwatering is het herkennen en voorkomen van cavitatie essentieel. In dit artikel lees je wat cavitatie is, wat de gevolgen zijn en hoe de juiste pompkeuze – zoals die van Gorman-Rupp – helpt om de impact te beperken.
Wat is cavitatie
Cavitatie ontstaat wanneer de druk in een vloeistof daalt tot onder de dampdruk, waardoor dampbellen ontstaan. Wanneer deze bellen vervolgens in een gebied met hogere druk komen, klappen ze met kracht in tegen metalen oppervlakken. Dat veroorzaakt putvorming, trillingen en lawaai.
Hoe het ontstaat
Cavitatie wordt meestal veroorzaakt door:
- te lage aanzuigdruk
- te grote aanzuighoogte
- onvoldoende vloeistofaanvoer
- verstoppingen of vernauwingen in de aanzuigleiding
Bij droog zelfaanzuigende pompen kan cavitatie ook optreden als de pomp te lang droogloopt of wanneer er lucht in het systeem achterblijft.
Herkennen van cavitatie
Een pomp die caviteert laat vaak duidelijke signalen zien.
Geluid en trillingen
Een kenmerkend “knisperend” of “grindachtig” geluid is een typisch teken. Ook verhoogde trillingen en wisselende debieten komen vaak voor.
Lagere efficiëntie
Cavitatie vermindert de prestaties van de pomp. De dampbellen verstoren de vloeistofstroom, waardoor de persdruk daalt en het energieverbruik stijgt.
Zichtbare slijtage
Langdurige cavitatie veroorzaakt putvorming of erosie op het waaieroppervlak en in het pomphuis. Deze schade is vaak onomkeerbaar en verkort de levensduur van de pomp aanzienlijk.
De gevolgen van cavitatie voor pompen
De impact van cavitatie gaat verder dan oppervlakkige schade:
• structurele erosie – de implosie van dampbellen veroorzaakt microbreuken die zich uitbreiden
• verminderde capaciteit – debiet en druk nemen sterk af
• hogere onderhoudskosten – vaker reparaties en onderdelen vervangen
• stilstand – onverwachte defecten kunnen de productie stilleggen
Een goed ontworpen pompsysteem houdt rekening met de netto positieve aanzuighoogte (NPSH). Gorman-Rupp pompen zijn ontwikkeld om efficiënt te werken binnen veilige NPSH-grenzen en zo cavitatie effectief te voorkomen.
Hoe cavitatie te voorkomen
- Controleer de installatie Zorg voor een correcte plaatsing van de pomp. Houd aanzuigleidingen kort, recht en luchtdicht.
- Verminder de aanzuighoogte Plaats de pomp zo dicht mogelijk bij het vloeistofniveau. Hoe hoger de aanzuighoogte, hoe groter het risico op cavitatie.
- Kies de juiste pomp voor de toepassing Elke vloeistof en toepassing vraagt om een specifieke oplossing. (link naar pompen op Grpumpseurope.eu)
- Voer regelmatig onderhoud uit Controleer filters, afsluiters en leidingen op verstoppingen of luchtlekken.
- Gebruik hoogwaardige materialen Pompen met slijtvaste waaiers en robuuste pomphuizen – zoals de droog zelfaanzuigende pompen van Gorman-Rupp – gaan langer mee en zijn beter bestand tegen cavitatie.
Cavitatie bij droog zelfaanzuigende pompen
Droog zelfaanzuigende pompen, veel gebruikt in de bouw en bij afwatering, zijn dankzij hun ontwerp minder gevoelig voor cavitatie. Ze kunnen lucht verwerken zonder schade, zolang het vloeistofniveau binnen de werkgrenzen blijft. Regelmatig onderhoud blijft essentieel voor maximale beschikbaarheid en prestaties.
Samenvatting en conclusie
Cavitatie is een technisch probleem dat ernstige schade aan pompen kan veroorzaken. Het leidt tot erosie, rendementsverlies en onnodige kosten. Met de juiste pompkeuze, correcte installatie en preventief onderhoud is cavitatie grotendeels te voorkomen.
Gorman-Rupp pompen staan bekend om hun robuuste constructie, efficiënt ontwerp en bewezen prestaties in veeleisende omstandigheden – zodat jouw systeem betrouwbaar, efficiënt en veilig blijft werken.
FAQs
Wat veroorzaakt cavitatie in pompen?
Cavitatie ontstaat door een drukverlaging in de vloeistof, vaak veroorzaakt door te grote aanzuighoogte, hoge weerstand of luchtinlaat.
Is cavitatie schadelijk voor pompen?
Ja. Imploderende dampbellen veroorzaken erosie aan waaier en pomphuis, wat leidt tot verminderde prestaties en dure reparaties.
Hoe herken ik cavitatie?
Let op knisperende geluiden, trillingen en wisselende flow. Visuele inspectie toont vaak erosie op metalen oppervlakken.
Is cavitatie volledig te voorkomen?
Onder ideale omstandigheden wel, maar in de praktijk verklein je het risico vooral met de juiste pompselectie en installatie.
Wat is het verschil tussen cavitatie en luchtinsluiting?
Bij luchtinsluiting komt externe lucht het systeem binnen, terwijl cavitatie ontstaat door dampvorming in de vloeistof zelf.
Welke pompen zijn het minst gevoelig voor cavitatie?
De droog zelfaanzuigende pompen van Gorman-Rupp zijn ontworpen met ruime NPSH-marges en duurzame materialen die cavitatie weerstaan.
Wat zijn vroege signalen van cavitatie?
Ongebruikelijke geluiden, trillingen en schommelende druk zijn vroege waarschuwingssignalen.
Hoe wordt NPSH gemeten?
NPSH (netto positieve aanzuighoogte) is het verschil tussen de beschikbare druk aan de aanzuigzijde en de dampdruk van de vloeistof.
Wat gebeurt er als cavitatie aanhoudt?
Langdurige cavitatie leidt tot zware erosie, lager rendement en uiteindelijk tot pompuitval.
Hoe voorkom ik verstoppingen?
Gebruik vuilwaterpompen en houd filters schoon. Regelmatig spoelen voorkomt ophoping van sediment en vuil.
Hoe helpt onderhoud om cavitatie te voorkomen?
Regelmatige systeemcontroles voorkomen drukdalingen en luchtinlaat die cavitatie veroorzaken.
